- DECIMAE
- I.DECIMAESaladinae, al. Saladinides dicuntur, quae in Concilio Basil. A. C. 1188. Philippo Francorum Regi in oppugnationem Saladini, Mahometani Principis, fuêrunt concessae. Huiusmodi etiam obtinuit Rex Angliae Richardus I. teste Mathaeo Paris. A. C. 1189. et ab exemplis istis posteri saepe Reges. henr. Spelman. Gloss. Archaeol.II.DECIMAEseu DECIMA, Hebr. [Gap desc: Hebrew] i. e. unum de decem: Fuêre vel arbitrariae, quales Melchisedeco Abrahamus de praeda hostium persolvit, Gen. c. 14. v. 20. et quales Iacobus in Mesopotamiam profiscens Deo vovisse legitur Gen. c. 28. v. 22. vel constitutae ac determinatae in Lege Ceremoniali, de quibus vide Exod. c. 12. Levitic. c. 27. v. 30. Numeri c. 18. v. 21. Deuter. c. 14. Haeque iterum in multiplici fuêre differentia. Dari solebant tum ex fructibus terrae tum ex pecudibus, ne menthâ quidem, aniso et cumino exceptis, Matth. c. 23. v. 23. Item ex praeda, sed de prioribus hîc sermo. Itaque Decima prima dabatur Levitis ad alimentum: Decima ex Decima a Levitis solvebatur Sacerdotibus, filiis Aaron. Erat alia Decima, quam ex suis novem partibus reliquis post decimationem, reponebant sibi Israelitae, quam comederent ascendentes temporibus diebusqueve indictis ad Templum, ibique invitarent Levitas et Sacerdotes, quae Decima secunda vocabatur. Erant praeterea Decimae ab Anno remissionis, tertio quoque Anno, de quibus Deut. c. 14. v. 28. vide A. Rivet. Exercit. 88. in Genesin. Et quidem peractâ messe et collectis frugibus, Paterfamiliâs primitias illarum primo seorsim posuit, eque reliquo decimam parte, Hebr. Magnascher rischon, i. e. primam decimam, Levitis, Tobiae c. 1. v. 7. in sua quisque civitate, Nehem. c. 10. v. 38. Sixtinus Amana tamen l. de Decimis, primas has Decimas a colono ipso aut eius vicario Hierosolymas fuisse deportandas, contendit. Ex his Levitae decimam iterum portionem Sacerdotibus decerpsêre. Magnasher min Hammagnasher, i. e. Decimas Decimarum dictam, Eadem Decima Sanctitatum appellate est, 2 Chron. c. 31. v. 6. Hanc in Templum afferre Levitae tenebantur, residuum in alimentum iis cessit. vide Numer. c. 18. v. 31. Primis sic Decimis solutis, e reliquo Decimas secundas persolvit, easque vel in specie, ut vulgo dicunt, vel in numerata pecunia, quo casu tamen non decem de centum, sed duodecim dare necesse habebat. Has Hierosolymam afferebat Paterfamiliâs, institutaque Agape Sacerdotes ac Leviras invitabat, excepto tertio quoque Anno, quo eas domi Levitis, oirphanis, viduis ac pauperibus distribuit, Deut. c. 14.v. 22. et 23. Tertium autem illum Annum numerabant ab Anno Sabbathico, quo terra quievit: itque secundae Decimae tertio quovis sextoque Anno domi distribuebantur: Dicebantur illae Magnascher seheni, i. e. Secundae decimae, Tobiae c. 1. v. 7. Magnascher gnani, seu Decimae pauperum. Πτωχοδεκάται et Manascher Schihelischi. i. e. decimae tertiae, Tobiae c. 1. v. 6. Annusque ille tertius propterea dictus est Annus Deimarum, Deut. c. 26. v. 12. Eadem ratione pecudum quoque Decimae solvebantur: Levit. c. 27. v. 32. et 33. Omnium decimarum boum aut gregum eorum, quae transeunt sub virgan: decimum quodque esto sanctum Iehovae. v. 34. Ne disquirat inter bonum et malum, neque commutet ipsum: quod si ullo pacto commutabit ipsum, tum erit illud et quod suffectum est pro eo, res sancta erit, ne redimitor. Ubi quidam ea quae transeunt sub urrgam, explicant, quae sub virga seu custodia pastoris degunt; alii potiusritum hîc respici, quo decimum quodque, per angustum aditum intromissis agnis vel bobus, ducimantis virgî tangi, sicqueve Domino segregari solebat, ex Haebraeorum scriptis docent, vide Sol. Iarchi et Maimon. de Primogen. c. 7. sect. 1. 5. Hodieque Iudaei, licet patriâ extorres, et Levitico Sacerdotio destituti, loco Decimarum pauperibuslarguntur decimamproventuum suorum partem; si non omnes, saltem ii, qui coeteris volunt haberi religiosiores. Namque et Ezechiae Regis iam tempore ita neglectim solvi Decimae coepêrunt, ut Inspectores quidam eligi necesse habuerint. 2. Chron. c. 31. v. 12. Quorum vel incuriâ sequentibus temporibus, vel populi avaritiâ factum, ut 130. Annis A. C. N. dari plane desierint; paucissimis exceptis. Unde Moses Kotsensis, in diebus Iohannis Sacerdotis, qui successit Simeoni Iusto, magnum Senatum Sanhedrim dictum sanxisse, ut in posterum maioris fidei ac diligentiae viri ei negotio praeficerentur, refert etc. Cum autem de pecudibus decimas solvebant Hebraei, numerare soliti sunt Annum a mense Elul ad mensem Elul. i. e. ab Augusto ad Augustum: Cum de frumento, leguminibus et oleribus, a Tisri ad Tisri, i. e. a Septembri ad Septembrem: Cum de arborum fructibus, a Schebat ad Schebat, a Ianuario ad Ianuarium, vide Buxtorf. Synagoga Iud. c. 12. Thom. Godwzn. de ritibus Hebr. l. 6. c. 3. Sextin. Amamam de Decimis etc. Quibus adde Franc. Burman. Synopsi Theol. Christian. Part. prior. l. IV. c. 12. §. 11. et seqq. ubi tum primitiarum, tum decimarum proventu, dicatos Sacerdotes et Levitas partem fructuum ferme fextam iuxta Scaligerum et Amamam; quintam iuxta Schikardum, possedisse, adicit. Mysticam Decimarum significationem quod attinet, nil aliud illae erant quam tributum annuum, quod populus Deo pensitabat, ut terrae, quam incolerent, summo Domino; stipendium item Levitarum pro sacra eorum militia; et figura Christi, a quo omnis Ecclesiae sanctitas ac decus, quemadmodnm decimae universam massam sanctificabant; Fideliumque, eius, qui e Mundo edecumati universae istius massae flos ac libamen sunt etc. Ab Hebraeis ad Gentes quoque ritus huius aliquam umbram sparsam esse, docet Flor. l. 1. c. 12. ubi ex Veientina praeda Decimas Pythio Apollini, cuius ope consilioque se hostes vicisse opinati sunt Romani, mislas esse refert. Sed et Carthaginenses Herculi Tyrio omnium, quae in proventuum rationes cadebant, mittere Decimas fuisse solitos, narrat Diodor. Sicul. l. 20. Imo et privatis fuisse moris, Decimas bonorum suorum interdum aut Herculi pollucere, aut in similes usus impendere, discimus ex Cic. de Offic. l. 2. ut de aliis taceam. Addam saltem in Ceelesia Rom. hodieque Decimis locum esse: Apud quos porro occurrit, Decima pauperum, in Charta Birgeri Sueonum Ducis A. C. 1252. item in alia alterius Birgerii A. C. 1299. in Chartis Iacobi Archiep. Upsaliens. A. C. 1280. Erici et Waldemari Ducum A. C. 1307. aliisque apud Ioh. Scheffer. quae pars tertia est Decimarum Ecclesiasticar. pauperibus primitus addicta, Car. du Fresne Glossar. vide quoque infra Intestatus. Sic Decimae Militares in Charta A. C. 1204. in Chronol. Episc. Lodovens. eaedem videntur quae infeudatae, Gallis vulgo Dismes infondees, quae a Militibus seu Laicis nobilibus possidentur. Quârum quidem originem Carolo Martello nonnulli adscribunt: Arnoldus vero Lubecensis l. 3. c. 18. earum hanc refert originem: Scimus autem Decimas et oblationes a Deo Sacerdotibus et Levitis primitus deputatas. Sed cum tempore Christianitatis ab adver sariis infestarentur Ecclesiae, easdem Decimas praepotentes et nobiles Viri ab Ecclesiis beneficio stabilt accepêrunt, ut ipsi Defensores Ceelesiarum fierent. quae per se obtinere non valerent. Quibus consona habet Crantzius Metrop. l. 1. c. 2. vide supra in Abbas-Miles, et pura de Decimarum in Ecclesia Romusu ac ratione varia, inprimis de Decimali subsidio proventuum Ecclesiasticorum, semel atque iterum Regibus Galliae a pontificibus concesso, modoque Decimas illas ab Ecclesiasticisexigendi, apud car. du Fresne Glossar. etc. In Ecclesia Graeca, qui decimas Patriarchae colligit, Ε᾿ξάρχου appellatione venire dicemus infra.Decimae apud Hebraeos hoc modo datae sunt.6000. Manipuli cum provenêrunt Patrifamiliâs. 100. decerpebantur, ut Primitiarum loco Deo offerrentur. 5900. sic remanebant Patrifamiliâs, e quibus duplices solvebat Decimas. 590. Levitis dabantur, Primae nempe Decim.e. 59. a Levitis solvebantur Sacerdotibus, seu Decimae Decimarum. 5310. cum ita residui essent, inde Paterfamiliâs secundas Decimas exolvit. 531. videlicet: quibus omnibuc solutis 4779. Patrifamiliâs remanebant, in susum proprium: Itaque cum 1121. manipuli, in utramque Decimam, impenderentur, manifestum est, ultra sextam totius proventus partem, i. e. nonam decimam pattem de centum in usum sacrorum fuisse expensam. Sixtinus Amamae ex Scaligero.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.